Konkursi “Biber” dhe përmbledhjet shumëgjuhëshe me tregime u prezentuan sot në Prishtinë në hapësirën “Kino Armata”
Në bisedë mori pjesë anëtarja e jurisë së konkursit Biber 03 Rumena Buzharovska (Shkup), si dhe autorët e tregimeve të publikuara nga konkursi “Biber 03” dhe “Biber 04”: Stefan Slavkoviq (Beograd), Ante Storiq (Shibenik), Besa Kalaja (Prishtinë), Afrim Demiri (Ferizaj) dhe Ivana Franoviq (Ekipi Biber, Qendra për Veprim të Padhunshëm Sarajevë-Beograd). Moderatore e bisedës ishte Linda Gusia (Prishtinë).
Promovimin e organizoi Fondi për të Drejtën Humanitare Kosovë dhe Qendra për Veprim të Padhunshëm Sarajevë-Beograd.
Ivana Franoviq nga ekipi Biber dhe Qendra për Veprim të Padhunshëm tha për “Biber”:
Pajtimi nuk është fjalë e popullarizuar dhe njerëzit shpesh i frigohen kësaj fjale. Por ne vërtet bëjmë një gjë të tillë, punojmë për t’u pajtuar, lidhim njerëz, lidhim rrëfimet tona, pajtohemi me veten dhe me atë që na ka ndodhur. Aq viktima kishte në Ballkan, e të gjitha ato janë viktimat tona: ata njerëz nuk janë më. Ne duhet të bëjmë çmos që kjo të mos ndodhë më.
Biberi u konceptua si kontribut për paqen dhe pajtimin, në kontekstin e trashëgimisë së luftërave në ish-Jugosllavisë, por edhe me qëllim të përkthimit dhe leximit të tregimeve në gjuhë të tjera në rajon.
Për rëndësinë e shkrimit dhe përkthimit në të gjitha gjuhët në rajon foli…
Për rëndësinë e të shkruarit dhe përkthimit në të gjitha gjuhët e rajonit foli Rumena Buzharovska, anëtare e jurisë “Biber 03”, shkrimtare dhe përkthyese:
Nisma “Biber” bashkon atë që ne vërtet jemi – ne që jetojmë në këtë pjesë të Ballkanit, dhe më vjen mirë që jam pjesë e tij. Letërsia maqedonase pak përkthehet në shqip, dhe anasjelltas, e kjo duhet të ndodhë.
Afrim Demiri nga Ferizaji kujton jetën në ish-Jugosllavi, dhe autori i njërit prej tregimeve tha se ka rëndësi simbolike që promovimi i përmbledhjeve të tregimeve për pajtimin po zhvillohet në hapësirat e ish-Shtëpisë së Armatës, që dikur për një pjesë të banorëve të Prishtinës ishte shtëpi e sigurisë, e për dikë shtëpi e tmerrit.
Zbërthimi i imazhit të armikut, tregimet e guximshme që lëvizin kufijtë, ata që guxojnë të ecin me këpucët e “armikut”, janë disa nga temat që janë të mirëseardhura në konkursin e Biberit.
Për këtë foli Stefan Slavkoviq, gazetar dhe shkrimtar nga Beogradi, duke sjellë ndërmend se shkrimtarët nganjëherë edhe mund t’i ndajnë njerëzit, por se letërsia e angazhuar duhet të afrojë, të pasqyrojë frymën e kohës.
Ne për dhjetë vjet i kemi bërë 50 vjet, dhe më e pakta që mund të bëjmë është të tregojmë rrëfime. Kur përballeni me tmerret nga të cilat një ditë do të nxirrni mësime a pyetje – ky pra është procesi i rritjes, i njeriut dhe i artistit. Rrëfimet nuk thonë: „Ti ke faj“, por pyesin „A je ti përgjegjës?“ Sikur nesër të shpërthente lufta, a do t’i bartje me vete personazhet e tregimeve që i ke lexuar?”
Besa Kalaja nga Prishtina ka thënë se për të ishte e rëndësishme që me tregimin e saj t’u tregonte popujve të tjerë të ish-Jugosllavisë se ç’u kishte ndodhur njerëzve në Kosovë gjatë luftës.
Të gjitha temat e Biberit kërkojnë të tregohet e vërteta. Një pjesë e madhe e kombeve nuk duan fare të flasin. Pajtimi funksionin asisoji që njëra palë duhet t’i afrohet tjetrës dhe të nisë biseda. E atë do ta nisë ai për të cilin pajtimi ka rëndësi, theksoi Ante Storiq nga Shibeniku.
Deri më tani janë botuar katër përmbledhje të tregimeve Biber, secila me 25 tregime dhe të gjitha janë në dispozicion në boshnjakisht/kroatisht/serbisht/malazezisht, shqip dhe maqedonisht. Konkursi i pestë është në zhvillim e sipër dhe do të jetë i hapur për tregime të reja deri më 1.6.2022. Në konkurs mund të marrin pjesë të gjithë ata që kanë frymëzim për të shkruar mbi këto tema pavarësisht nëse janë shkrimtarë tashmë të afirmuar dhe të botuar, apo kjo është vepra e tyre e parë. Parashihen edhe shpërblime për tregimet që juria i konsideron më të mirat.
Informatat mbi kushtet e konkursit mund t’i gjeni në https://biber.nenasilje.org/?lang=sq .
Edicionet elektronike të të gjitha përmbledhjeve “Biber” mund të gjenden në https://biber.nenasilje.org/biber-tregimet/?lang=sq dhe janë falas për t’u shkarkuar.
Nesër, nga ora 19:00 “Biberi” do të prezentohet para publikut prizrenas në Autostradën Hangar.
“Biber” konkurs i višejezične zbirke kratkih priča su predstavljeni su u Prištini u prostoru “Kino Armata”
U razgovoru su učestvovali članica žirija Biber 03 konkursa Rumena Bužarovska (Skoplje), kao i autori/ke objavljenih priča sa konkursa “Biber 03” i “Biber 04”: Stefan Slavković (Beograd), Ante Storić (Šibenik), Besa Kalaja (Priština), Afrim Demiri (Ferizaj) i Ivana Franović (Biber tim, Centar za nenasilnu akciju Sarajevo-Beograd). Moderatorka razgovora bila je Linda Gusia (Priština).
Promociju su organizovali Fond za humanitarno pravo Kosovo i Centar za nenasilnu akciju Sarajevo-Beograd.
Ivana Franović iz Biber tima i Centra za nenasilnu akciju o “Biberu” je rekla:
Pomirenje nije popularna reč i ljudi često imaju zazor od nje. Ali, mi to uistinu radimo: radimo na pomirenju, povezujemo ljude, te naše price, mirimo se sami sa sobom i sa onim što nam se desilo. Toliko žrtava je bilo na Balkanu, a to su sve naše žrtve: tih ljudi više nema. Mi moramo sve da uradimo da do toga više ne dođe.
Biber je osmišljen kao doprinos miru i pomirenju, u kontekstu zaostavštine ratova na prostoru bivše Jugoslavije, ali i sa ciljem da se u regionu prevode i čitaju priče na drugim jezicima.
O značaju pisanja i prevođenja na sve jezike u regionu govorila je Rumena Bužarovska, članica žirija “Biber 03”, književnica i prevoditeljica:
Biber inicijativa objedinjuje to što stvarno jesmo mi, koji živimo na ovom delu Balkana, i drago mi je što sam njen deo. Makedonska književnost se malo prevodi na albanski, i obrnuto, a važno je da se to čini.
Afrim Demiri, iz Uroševca, ima sećanje na život u bivšoj Jugoslaviji, i autor jedne od priča, govorio je da je simbolički važno da se promocija zbirki priča o pomirenju odvija u prostoru nekadašnjeg Doma vojske, koji je nekada bio jednom delu žitelja Prištine dom sigurnosti, a nekome izvor straha.
Razgradnja slike o neprijatelju, hrabre priče koje pomeraju granice, one koje se usuđuju da hodaju u “neprijateljskim” cipelama, neke su od tema koje su dobrodošle na Biber konkursu.
O tome je govorio Stefan Slavković, novinar i pisac iz Beograda, i podsetio da književnici nekada mogu i da razdvajaju ljude, ali da angažovana umetnost mora da zbližava, da odražava duh vremena.
Nama je u deset godina stalo 50, i najmanje što možemo da učinimo je da pričamo priče. Kada se suočite sa strahovima iz kojih ćete jednog dana da izvlačite pouke ili pitanja, to je proces sazrevanja, i čoveka i umetnika. Priče ne govore:”Ti si kriv!” ali pitaju:”Jesi li odgovoran?” Kad bi sutra izbio rat, da li bi u sebi nosio likove iz priča koje si pročitao?”
Besa Kalaja, iz Prištine je navela da joj je bilo važno da kroz svoju priču prenese drugim narodima bivše Jugoslavije šta se ljudima na Kosovu dogodilo tokom rata.
Raspon tema koje Biber traži je istina. Veliki deo nacija ne želi uopšte da razgovara. Pomirenje funkcionira da neko treba prići drugoj strani i započeti razgovor. Započeće onaj kome je do pomirenja stalo, uvideo je Ante Storić, iz Šibenika.
Do sada su objavljene četiri zbirke Biber priča, u svakoj od njih je 25 priča, i sve su dostupne na bosanskom/hrvatskom/srpskom/crnogorskom, albanskom i makedonskom jeziku. U toku je peti konkurs, i on će biti otvoren za nove priče do 1.6.2022. Na konkursu mogu da učestvuju svi koji na ove teme imaju inspiraciju da pišu, bili oni već afirmisani i objavljivani pisci, ili im je to prvo delo. Predviđene su i nagrade za priče koje žiri oceni najboljim.
Informacije o uslovima konkursa mogu se naći na biber.nenasilje.org.
Elektronska izdanja svih „Biber“ zbirki mogu se naći na stranici https://biber.nenasilje.org/biber-price/ i besplatne su za preuzimanje.
Sutra od 19h Biber će se predstaviti i prizrenskoj publici u Autostradi Hangar.
